Aktualności archiwalne 2022

30 maja 1137 roku - Podpisanie pokoju kłodzkiego

Długie panowanie Bolesława Krzywoustego miało się już ku końcowi. Uregulowawszy sprawy sporne z cesarzem Lotarem III na zjeździe w Merseburgu w roku 1135 oraz ugruntowawszy niezależność oraz stan posiadania polskiej organizacji kościelnej, książę polski zdecydował się na ostateczne zakończenie konfliktu z Czechami o Śląsk, ciągnący się z przerwami pamiętnego najazdu księcia Brzetysława z 1038 roku, zakończonego podbojem Śląska.

Owa czesko-polska „wojna stuletnia” obfitowała w liczne dramatyczne epizody: wzajemne najazdy, którym zawsze towarzyszyły pustoszenia obszarów przygranicznych, popieranie pretendentów, jak Jaromira Gebharta przez Polaków, czy Zbigniewa przez Czechów, intrygi i oskarżenia przed cesarzem, przerywane bardziej lub mniej trwałymi układami rozejmowymi. Nawet błyskotliwe zwycięstwo Krzywoustego nad Czechami odniesione nad rzeką Trutiną w 1110 roku nie przyniosło wymiernych korzyści, a zawarte w następnym roku zawieszenie broni okazało się wówczas dość nietrwałe.

Bolesław potrzebował porozumienia z czeskim władcą Sobiesławem I także z innego powodu, jako gwarancji nienaruszalności przygotowywanego układu sukcesyjnego, zwanego potoczne „testamentem Krzywoustego” oraz czeskiego poparcia dla syna i przyszłego pierwszego księcia-seniora polskiego – Władysława, zwanego później Wygnańcem.

O samym układzie krótko informuje anonimowy kronikarz czeski, zwany Kanonikiem Wyszehradzkim, pod datą odpowiadającą dniu 30 maja 1037 roku:

Książę Sobiesław i książę Bolesław spotkali się na Zielone Święta w grodzie Kłodzko, który jest na pograniczu Czech i tam zawarli przymierze pokoju, po czym wrócili do domu. Po świętach zaś syn Bolesława Władysław w grodzie Niemcza podniósł z chrzcielnicy nowo narodzonego syna księcia Sobiesława i dał mu imię Wacław.

(przekład: Maria Wojciechowska)

Pod względem terytorialnym pokój kłodzki potwierdzał przynależność większej części Śląska do Polski, za wyjątkiem ziemi kłodzkiej i opawskiej, pozostającej w rękach czeskich.

Co ciekawe, po wiekach i licznych zmianach terytorialnych na pograniczu polsko-czeskim, obecny układ granic miedzy dwoma państwami zdaje się odzwierciedlać warunki zawartego wówczas pokoju, może poza samym Kłodzkiem z okolicami, który po ponad tysiącu latach powrócił w 1945 roku do Polski.