Aktualności archiwalne 2021

9 grudnia 1916 roku - Pierwsza emisja marki polskiej

Podczas trwania I wojny światowej państwa centralne wyparły z Królestwa Kongresowego wojska carskie. W ten sposób w 1915 r. zakończył się przeszło stuletni okres zaboru tych ziem przez Rosję. Nowe władze okupacyjne podzieliły zajęty teren na dwie części. Z guberni kaliskiej, warszawskiej, płockiej, łomżyńskiej oraz części piotrkowskiej i siedleckiej stworzono Generalne Gubernatorstwo Warszawskie – kontrolowane przez Cesarstwo Niemieckie. Pozostały obszar z Lublinem został przekazany natomiast pod zarząd Austro-Węgrom.
W swojej strefie wpływów Niemcy szybko zaczęli wprowadzać nowe porządki dotyczące różnych dziedzin życia. Jedną z istotniejszych zmian z zakresu gospodarki i finansów było zastąpienie rubla, kojarzonego z rosyjskim carem, marką polską.

9 grudnia 1916 r. na mocy rozporządzenia generała-gubernatora warszawskiego Hansa Hartwiga von Beselera ruszyła emisja nowej waluty. Na dwóch pierwszych seriach banknotów znalazła się informacja mówiąca, iż „Rzesza Niemiecka przyjmuje odpowiedzialność za spłatę Biletów Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w Markach Niemieckich po cenie nominalnej”.

Wraz z postępującą inflacją pojawiały się coraz wyższe nominały papierowych pieniędzy, które z czasem zaczęły osiągać wartość 10 milionów marek polskich. Ważne symboliczne znaczenie dla Polaków miała jednak obecność na banknotach wizerunku orła białego w koronie. Polskie godło wyrugowane przez Rosjan z oficjalnego urzędowego obiegu w Królestwie Polskim po stłumieniu powstania listopadowego, teraz powracało.
Po odzyskaniu niepodległości przez Rzeczpospolitą, polski sejm 28 listopada 1919 r. uchwalił ustawę wprowadzającą nową jednostkę płatniczą – złotego. Ze względu jednak na deficyt budżetowy i niestabilną sytuację wewnętrzną, wymiana waluty stała się możliwa dopiero po kilku latach. W 1924 r. dokonał jej rząd Władysława Grabskiego.