- autor: Obraz Juliusza Kossaka Źródło Wikipedia, data: 2021-07-20
20 lipca 1797 r - Pierwsze wykonanie „Mazurka Dąbrowskiego”
9 stycznia 1797 r. podpisano umowę między zależną od Francji Republiką Lombardzką a Polakami w Mediolanie w sprawie powstania Legionów Polskich we Włoszech. Prace nad ich organizacją postępowały bardzo szybko. W ciągu trzech pierwszych miesięcy ich dowódca Jan Henryk Dąbrowski zebrał ok. 3600 ludzi. Ostatecznie pod bronią znalazło się ok. 7 tys. Polaków. Na wiosnę planowano walkę z Austriakami i przedarcie się do Galicji, jednak zamierzenia te pokrzyżował rozejm francusko-austriacki w Leoben 18 kwietnia 1797 r.
W lipcu do Reggio d’Emilia - kwatery Dąbrowskiego - przybył Józef Wybicki, dawny konfederat barski oraz działacz reformatorski z okresu Sejmu Czteroletniego, oferując mu swoje usługi jako polityka i ideologa Legionów, którym rzeczywiście został. Między 15 a 20 lipca ułożył też specjalną pieśń legionową (najpewniej pod wrażeniem ducha patriotycznego dostrzeżonego wśród podkomendnych Dąbrowskiego), przypominającą melodycznie mazurka, a zaczynającą się od słów: "Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy". Miała ona być tym dla Polaków we Włoszech, co Marsylianka dla Francuzów.
Prawykonanie nowej pieśni odbyło się w czasie pożegnalnego bankietu dla Dąbrowskiego w Reggio 21 sierpnia 1797 r., choć niewykluczone, że w rzeczywistości mogło to być już wcześniej, nawet 16 lipca (dokładna data powstania i pierwszego publicznego odśpiewania tej pieśni nie jest znana). Pieśń bardzo szybko stała się niezwykle popularna nie tylko wśród legionistów, lecz także w Warszawie, gdzie działacze Towarzystwa Republikanów Polskich zmienili słowo "umarła" na "zginęła". W czasie Powstania Listopadowego nabrała charakteru ogólnonarodowego. W 1927 r. uznano ją ostatecznie za hymn państwowy. Do dziś w Będominie na Pomorzu można zwiedzać dwór (miejsce urodzenia Wybickiego), w którym znajduje się stała ekspozycja poświęcona dziejom polskiego hymnu narodowego.
- autor: Źródło Muzeum Historii Polski, data: 2021-07-20
